ـ نظريّه 2084/7 ـ 1381/3/25 اداره كل حقوقي قوّه‏قضائيه:

با توجه به اين‏كه ماده 264 ق.م. تبديل تعهد را يكي از طرق سقوط تعهدات تعيين كرده و طبق بند «3» ماده 292 همان قانون «وقتي كه متعهدله مافي‏الذمه متعهد را به كسي ديگر منتقل نمايد» تبديل تعهد محقق مي‏شود، در فرض استعلام كه بستانكار چك شخص ديگري را از مديون مي‏پذيرد دو حالت متصور است اول آن‏كه مديون چك شخص ديگري را بدون ظهرنويسي يا ضمانت در اختيار طلبكار قرار دهد و طلبكار آن را در قبال طلب خود بپذيرد به گونه‏اي كه طبق ماده 292 ق.م. تبديل تعهد محقق شود، در اين حالت، اگر به تشخيص دادگاه تبديل تعهد انجام شده باشد، دارنده چك تنها حق مراجعه به صادركننده چك را دارد، به عبارت ديگر چون با اخذ چك از سوي بستانكار، مديون اصلي بري‏الذمه شده است، لذا دارنده چك منحصراً بايد به صادركننده چك مراجعه كند. مگر اين‏كه طرفين شرط كرده باشند كه در صورت عدم پرداخت وجه چك دارنده چك حق مراجعه به مديون اصلي را داشته باشد. دوم آن‏كه مديون براي اداي دين،چك شخص ديگري را با انجام ظهرنويسي يا ضمانت به طلبكار بدهد كه در اين حالت چون ظهرنويس يا ضامن با صادركننده مسؤوليت تضامني دارند، دارنده چك علاوه بر آن‏كه مي‏تواند عليه صادركننده شكايت كيفري كند، با رعايت شرائط مقرر در ق.ت. مي‏تواند به صادركننده و ظهرنويس يا ضامن نيز براي دريافت وجه چك مراجعه كند.