ماده 5 ـ
تعداد و نوع اتوبوسهاي جديد واگذاري به اتوبوسرانيها توسط وزارت كشور اعلام ميشود، اتوبوسرانيها موظف هستند حداقل60% از اتوبوسهاي تحويلي و 30% خطوط را با رعايت شرايط مندرج در قوانين و مقررات مرتبط، به متقاضيان غيردولتي واگذار نمايند.
ماده 6 ـ
در واگذاري اتوبوسهاي نو به متقاضيان غيردولتي، در تعيين ميزان سهم متقاضي از قيمت اتوبوس ملاك تصويبنامه ابلاغي مربوطه به وزارت كشور ميباشد. (ميزان آن در سال1385 براساس مصوبه مربوطه5/17% قيمت اتوبوس تعيين گرديده است) كه در وجه سازمان پرداخت ميگردد.
ماده 7 ـ
چگونگي واگذاري اتوبوسهاي ملكي اتوبوسرانيها به متقاضيان غيردولتي، براساس شرايط مندرج در اين آييننامه ميباشد.
تبصره1ـ تعداد، قيمت و نوع اتوبوسهاي ملكي موجود و قابل واگذاري اتوبوسرانيها و نحوه واگذاري براساس تصويب هيئت مديره، مجمع و شوراي شركت يا سازمان تعيين ميگردد.
تبصره2ـ در واگذاري اتوبوسهاي ملكي اتوبوسرانيها رعايت آئيننامه مالي و معاملاتي اتوبوسراني مربوط، الزامي ميباشد و تا زماني كه آييننامه مالي و معاملاتي خاصي براي اتوبوسراني به تصويب نرسيده است، آييننامه مالي و معاملاتي شهرداري ملاك عمل خواهد بود. اتوبوسراني موظف است در راستاي رعايت ماده6 اين دستورالعمل براي اتوبوسهاي ملكي مورد واگذاري به بخش خصوصي، سهم مقرر كه در ماده6 اين دستورالعمل تعيين ميگردد را از متقاضي اخذ و مابقي از بابت يارانه تسهيلات دولت براي دوران تعهد كسر ميگردد.
تبصره3ـ اتوبوسرانيها در واگذاري اتوبوسهاي ملكي به بخش غيردولتي، مجاز به واگذاري اتوبوسهاي ملكي بالاي 7 سال عمر مفيد به متقاضيان بخش غيردولتي نميباشند.
تبصره4ـ در خصوص واگذاري اتوبوسهاي ملكي زير7 سال عمر مفيد به متقاضيان بخش غيردولتي، امكان بهرهبرداري اتوبوسهاي فوق پس از10سال فعاليت اتوبوس از تاريخ توليد منوط به تائيد كميته فني عملياتي در امكان بهرهبرداري از اتوبوسهاي يادشده ميباشد.
ماده 8 ـ
واگذاري اتوبوس و بهرهبرداري خطوط اتوبوسراني به بخش غيردولتي براساس اين آييننامه به متقاضيان صورت ميگيرد. اتوبوسراني در شرايط يكسان اولويتهاي ذيل را در واگذاري اتوبوس و خطوط رعايت مينمايد:
1ـ در واگذاري اتوبوس و خطوط اتوبوسراني، متقاضيان حقوقي در اولويت واگذاري نسبت به متقاضيان حقيقي ميباشند.
2ـ در واگذاري به متقاضيان حقوقي اولويت با بخش تعاوني ميباشد.
3ـ براي متقاضيان حقيقي، كاركنان و رانندگان واجدشرايط اتوبوسراني و شهرداري كه تعديل ميشوند در اولويت ميباشند. بديهي است تعاونيهاي متشكل از نيروهاي تعديل شده، بالاترين اولويت را دارند.
4ـ خانوادههاي معظم شهدا، جانبازان، آزادگان و ايثارگران كه در زمان تقاضا داراي شغل نباشند.
تبصره ـ در واگذاري خطوط به متقاضيان، اولويت با متقاضياني است كه تقاضاي بهرهبرداري از كل تعداد سقف اتوبوس تعيين شده در آن خط را دارند. در صورتي كه تعداد متقاضيان اتوبوس توسط بخش غيردولتي كمتر باشد، بهرهبرداري از آن خط بتدريج واگذار خواهد شد.
ماده 9ـ
واگذاري اتوبوس به متقاضيان مستلزم معرفي رانندگان واجدشرايط مندرج در ماده4 ميباشد. براي تحويل هر يك دستگاه اتوبوس بايد حداقل يك راننده و حتيالامكان دو راننده معرفي گردد. بديهي است براي تحويل هر اتوبوس رانندگان آموزش ديده براي همان اتوبوس بايد معرفي و اعزام شوند.
تبصره1ـ اتوبوسهايي كه بوسيله متقاضيان بخش خصوصي در خطوط واگذار شده مورد استفاده قرار ميگيرد بايد بوسيله رنگ بدنه و يا علائم ويژهاي از اتوبوسهاي ملكي سازمان متمايز و مشخص گردد.
تبصره2ـ اتوبوسهاي واگذاري بايد توسط متقاضي به تجهيزات ايمني، اطفاء حريق و جعبه كمكهاي اوليه مجهز باشند. استفاده بدون تجهيزات مذكور ممنوع است.
تبصره3ـ هرگونه اقدام تبليغاتي بوسيله اتوبوسهاي واگذاري بايستي براساس ضوابط و مقررات جاري كه از طرف اتوبوسراني محل اعلام ميشود صورت گيرد.
ب) بهرهبرداري از اتوبوس و خطوط اتوبوسراني توسط بخش غيردولتي.
ماده 10ـ
متقاضيان بخش غيردولتي كه اتوبوس نو از اتوبوسرانيها تحويل گرفتهاند از محل استهلاك يارانههاي اختصاصي دولت براي هر دستگاه اتوبوس مكلف به ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر درونشهري به مدت 10 سال در خطوطي كه اتوبوسراني اعلام مينمايد ميباشند.
تبصره1ـ در خصوص متقاضيان بخش غيردولتي كه از اتوبوسهاي ملكي اتوبوسرانيها تحويل گرفتهاند با توجه به عمرمفيد 10 سال بهرهبرداري از اتوبوسها، دوران تعهد متقاضيان بخش غيردولتي براي ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر درونشهري در خطوط ابلاغي توسط اتوبوسراني با رعايت تبصره 4 ماده 7 اين دستورالعمل به تناسب عمر ناوگان واگذاري و توافق بين متقاضي و اتوبوسراني تعيين ميگردد.
تبصره2ـ چنانچه بهرهبردار و يا بعد از فوت، وراث قانوني وي به هرعلتي نخواهند و يا نتوانند به تعهـدات تعيين شده در طول زمان مذكور عمـل نمايند، اتوبوسراني ميتواند به تناسب زمان خدمات انجام شده و مدت باقيمانده تعهدات بهرهبردار، از مبلغ كمك اعطايي دولت از بابت واگذاري اتوبوس رقمي را تعيين و از بهرهبردار و يا وراث قانوني وي اخذ و اسناد مالكيت اتوبوس به آنها منتقل گردد و يا با تحصيل نظر كارشناس رسمي دادگستري نسبت به تعيين ارزش روز اتوبوس واگذاري اقدام و با تاديه حداكثر20% قيمت تعيين شده روز توسط كميته فني عملياتي به بهرهبردار و يا وراث قانوني وي به عنوان سهم پرداختي متقاضي، اتوبوس موصوف را از تصرف آنان خارج نمايد.
تبصره3ـ در صـورتي كه ارائه خدمات كمـي و كيفـي مناسب توسط بهرهبرداران به هر علتي مانند وقوع تصادف و يا تعميرات اساسي از اختيار راننده خارج گردد. حداكثر زمان توقف خدمات تا مدت دو ماه پذيرفته خواهد بود در صورت توقف بيش از 2 ماه و نيز در صورتيكه در طول مدت تعهدات، توقف خدمات بيش از يك بار در سال تكرار شود اتوبوسراني براساس مفاد تبصره 2 اين ماده اقدام مينمايد.
ماده 11ـ
مسير، خط، تعداد و محل ايستگاهها، زمانبندي حركت، شروع و خاتمه ساعات كاري خدماترساني توسط اتوبوس در خطوط واگذار شده به بخش خصوصي منطبق با برنامههاي اتوبوسراني ميباشد و كتباً توسط اتوبوسراني به بهرهبردار ابلاغ ميگردد. هرگونه تغيير در موارد فوق و برنامههاي تعيين شده با ابلاغ اتوبوسراني خواهد بود. اتوبوسراني ميتواند عندالزوم با اعلام قبلي به بهرهبردار، برنامه جديدي را با توجه به توان و تعهدات بهرهبردار براي اجرا ابلاغ نمايد.
تبصره1ـ تعداد اتوبوسهاي هر خط براساس نياز و مبتني بر بررسيهاي كارشناسي، با پيشنهاد اتوبوسراني و تاييد هيات مديره تعيين ميگردد. اتوبوسراني جهت ايجاد انگيزه و رقابت در ارائه خدمات بهينه براي جابجايي مسافر ميتواند در هر خط و در حد سقف تعيين شده اتوبوس، با متقاضيان متعدد بطور همزمان عقد قرارداد نمايد.
تبصره2ـ در صورتي كه به هر علتي تعداد اتوبوسهاي فعال در طول خطوط واگذاري از تعداد تعيين شده در تبصره 1 اين ماده كاسته شود و يا در اثر عدم رعايت مفاد مندرج در اين ماده خدماترساني دچار اختلال گردد، اتوبوسراني با اعلام قبلي به بهرهبردار يا بهرهبرداران ميتواند موقتاً بطور مشترك با ساير متقاضيان بهبهرهبرداري از خطوط واگذارشده اقدام نمايد. در صـورتي كه بهرهبردار به اين امر اعتراض نمايد موضـوع در كميته رسيـدگي به تخلفات و حل اختلاف موضوع ماده 17 اين آييننامه مطرح و برابر تصميمات متخذه اقدام خواهد شد.
ماده 12ـ
خطوط واگذاري به بخش غيردولتي توسط اتوبوسرانيها اعلام ميگردد.
در واگذاري بهرهبرداري از خطوط به متقاضيان، خطوطي كه داراي حجم مسافر و نرخ كرايه سفر بيشتري در زمان تقاضا باشند در اولويت ميباشد. متقاضي با توجه به شرايط زمان واگذاري ميتواند مناسبترين خط/خطوط اعلام شده فوق را انتخاب و پس از پيشنهاد به اتوبوسراني و تائيد آن در هيئت مديره نسبت به عقد قرارداد اقدام نمايد.
ماده 13ـ
نرخ كرايه حمل مسافر در خطوط واگذاري در زمان عقد قرارداد تعيين ميشود، نرخ مزبور براساس ابلاغيه وزارت كشور محاسبه و قبل از عقد قرارداد بايد به تصويب شوراي اسلامي شهر برسد. نحوه پرداخت كرايه تعيين شده توسط مسافرين بصورت نقدي ميباشد. هرگونه افزايش در نرخ كرايه جابجايي مسافر براي سال بعد منوط به ارائه پيشنهاد بهرهبردار تا پايان بهمنماه به اتوبوسراني و ارائه پيشنهـاد توسط اتوبوسراني به شوراي شهر و تصويب و ابلاغ نرخ كرايه توسط شوراي اسلامي شهر قبل از پايان سال ميباشد. نرخ كرايه مصوب براي بهرهبرداران لازمالاجرا ميباشد.
تبصره1ـ براي ايجاد انگيزه و تشويق بخش غيردولتي در فعاليت در ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر درونشهري شوراي اسلامي شهرها ميتواند براي بهرهبرداران بخش خصوصي نرخ جابجايي مسافر در شهرها را حداكثر به ميزان20% نسبت به نرخ جابجايي مسافر توسط ناوگان ملكي اتوبوسراني شهرها افزايش دهد.
تبصره2ـ استفاده از بليط يا هر مكانيزم قابل قبول ديگر براي اخذ كرايه منوط به پيشنهاد بهرهبردار و تائيد اتوبوسراني ميباشد.
ماده 14ـ
اتوبوسرانيها مكلف هستند اعتبارات اختصاصي براي بخش خصوصي در بودجه سنواتي كشور از محل اعتبار خريد قطعات و لوازم يدكي، يارانه اتوبوسرانيها و اجراي خطوط شبانه اتوبوسراني ابلاغي وزارت كشور (سازمان شهرداريها و دهياريهاي كشور) را متناسب با تعداد ناوگان و خط واگذاريشده، درون شهري يا حومهاي بودن خط، طول خط و حجم مسافر روزانه، بين بهرهبرداران بخش خصوصي توزيع نمايد.
ماده 15ـ
اتوبوسـراني موظـف است بـعد از خاتمـه تعـهد بهرهبردار كه در ماده 10 تعيين شده درصورت درخواست بهرهبردار، مشروط بر رضايت از عملكرد وي ترتيبي اتخاذ نمايد كه بهرهبردار همچنان ارائه خدمات خود را براساس روند گذشته يا با تغييرات لازم و مصوب، در مسير تعيين شده ارائه نمايد.
تبصره 1ـ چنانچه براي بهرهبردار پس از پايان مدت تعهد به لحاظ فرسوده بودن اتوبوس واگذارس شده، براساس تأييد كميته فني عملياتي امكان ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر با اتوبوس ميسر نباشد، بهرهبردار با از رده خارج نمودن اتوبوس فرسوده مطابق آييننامه مربوطه ميتواند نسبت به دريافت اتوبوس جديد مطابق شرايط اين آييننامه اقدام نمايد.
تبصره2ـ كميته فني تحويل و تحول بايد سالانه در طول دوران قرارداد با بخش خصوصي، اتوبوسها را بازرسي فني كامل نمايد و درطول دوره نيز بازديد سرزده انجام شود.
ماده 16ـ
متقاضي غيردولتي فعاليت در امور حمل و نقل عمومي مسافر با اتوبوس مكلف به سپردن تعهد رسمي مبني بر عدم انجام تخلفات موضوع اين آييننامه و قبول تصميمهايكميته انضباطي و رسيدگي به تخلفات و رعايت دستورالعملهاي صادره ميباشد.
تبصره ـ امور زير از تخلفات بهرهبرداران محسوب ميشود و مرتكبين تابع تصميمهاي كميتههاي انضباطي و رسيدگي به تخلفات خواهند بود:
1ـ امتناع از حمل مسافر و يا حمل مسافر با شرايطي خارج از مقررات.
2ـ جابجايي مسافر با اتوبوس در غير از ساعت، مسير و خطوطي كه اتوبوسراني تعيين نمايد.
3ـ عدم رعايت شئونات اسلامي و اجتماعي.
4ـ عدم انجام كشيكهاي محوله و رعايت مقررات آن.
5 ـ ارتكاب به جرم در هنگام اتوبوسراني يا با استفاده از اتوبوس.
6 ـ عدم رعايت نرخهاي مصوب.
7ـ عـدم رعايت آييننامهها و دستورالعملهاي ابلاغي وزارت كشور، سازمان و اتوبوسراني.
8 ـ تكرار تخلفات راهنمايي و رانندگي.
9ـ نصب و استفاده از وسايل غيرمجاز كه مخالف ضوابط و مقررات اتوبوسراني باشد.
10ـ استفاده از رانندگان غيرمجاز و فاقد كارت شناسايي در اتوبوسها.
11ـ كار با اتوبوس بدون گواهي معاينه فني و گواهي مراقبت وضعيت (CM) معتبر.
ماده 17ـ
در مواردي كه مفاد آييننامه صريح نبوده و يا تفاسير متفاوتي از آن وجود داشته باشد، موضوع با عنايت به روح حاكم در توافقنامه فيمابين (اتوبوسراني و بخش خصوصي) و قواعد مسلم حقوقي و در چارچوب قوانين و مقررات جاري در كميته رسيدگي به تخلفات و حل اختلافات بررسي و اتخاذ تصميم خواهد شد.
تبصره ـ كميته انضباطي و رسيدگي به تخلفات متشكل از 5 نفر به شرح ذيل ميباشد:
ـ نماينده تامالاختيار بهرهبردار.
ـ نماينده تامالاختيار اتوبوسراني با حفظ سمت، دبير جلسات كميته.
ـ نماينده شوراي اسلامي شهر.
ـ نماينده سازمان.
ـ نماينده مرضـيالطرفين بهـرهبردار و اتوبوسراني (درصورت توافق كارشناس رسمي دادگستري).
راي كميته با اكثريت آراء براي طرفين معتبر خواهد بود.
ماده 18ـ
هزينههاي بهرهبرداري اعم از ماليات، بيمه و عوارض ساليانه و هزينههاي مربوط به ثبت اسناد براي متقاضيان دريافت اتوبوس و يا بهرهبرداري از خطوط برعهده متقاضي يا بهرهبردار است.
تبصره1ـ چنانچه دولت در بودجههاي سنواتي و يا وزارت كشور، سازمان و يا اتحاديه اتوبوسرانيهاي شهريكشور تمهيداتي براي ماليات، بيمه شخص ثالث، عوارض و ساير هزينههاي بهرهبرداري پيشبيني و عملياتي نمايند، اتوبوسرانيها مكلف هستند تمهيدات مربوطه را براي ناوگان بخش خصوصي اتوبوسراني فراهم و ارائه نمايند.
تبصره2ـ اتوبوسراني جز موارد مندرج در مواد 6 و 7 و تبصره 3 ماده 9 و ماده 19 اين آييننامه، تحت هر عنوان، نميتواند مبلغي مازاد بر قيمت تعيين شده از بهرهبردار اخذ نموده يا در اين مورد براي اشخاص تعهد مالي ايجاد نمايد.
ج) تعمير ونگهداري اتوبوس توسط بخش غيردولتي
ماده 19ـ
بهرهبرداران بخش غيردولتي موظـفند تعـمير و نگهـداري اتوبوسهاي واگذاري شده را به گونهاي انجام دهند كه امكان بهرهبرداري كامل از ناوگان واگذاري شده در طول دوران بهرهبرداري تحت نظارت اتوبوسرانيها فراهم گردد.
تبصره1ـ كليه هزينههاي تعميرات، نگهداري، تأمين قطعات مورد نياز براي تعمير و نگهداري اتوبوسهاي متقاضيان بخش خصوصي برعهده خريدار اتوبوس ميباشد.
تبصره2ـ چنانچه دولت، وزارت كشور، سازمان و اتحاديه، شرايط، تسهيلات و يا تمهيداتي براي ضمانت، تأمين قطعات و يا تأمين اعتبار براي هزينههاي تعمير و نگهداري اتوبوسها براي اتوبوسرانيهاي شهري كشور نمايند. اتوبوسرانيها موظفند شرايط، تسهيلات و تمهيدات يادشده را همانند اتوبوسهاي ملكي براي اتوبوسهاي بخش غيردولتي نيز تأمين و تخصيص نمايند.
تبصره3ـ چنانـچه بهرهبرداران بخش خصوصي درخواست استفاده از امكانات تعميرگاهي اتوبوسراني براي اتوبوسهاي خود نمايند، اتوبوسرانيها درصورت دارا بودن امكانات مورد نياز ميتوانند خدمات لازم را براي بخش خصوصي در قبال اخذ وجه متناسب (با لحاظ تخفيف) براي بهرهبرداران بخش خصوصي ارائه نمايند.
تبصره4ـ درصورت درخواست بهرهبرداران بخش خصوصي به منظور كاهش هزينهها، اتوبوسراني ميتواند در قبال اخذ وجه نسبت به خريد متمركز لوازم و قطعات پرمصرف اتوبوسها و مواردي نظير لاستيك و روغن براي اتوبوسهاي ملكي و خصوصي اقدام نمايد.
تبصره5 ـ بهرهبرداران بخش خصوصي موظفند اتوبوسها را در ساعات غيرفعال در طول شبانهروز، در نزديكترين توقفگاه مجاز به خط واگذاري شده نگهداري نمايند.
تبصره6 ـ به منظور كمك و حمايت از بخش غيردولتي، اتوبوسرانيها ميتوانند با تصويب هيئت مديره، تخفيفات ويژه در ارائه خدمات تعمير و نگهداري و ساير خدمات احتمالي و يا تسهيـلات پرداخت اقسـاطي هزينـههاي تعمير و نگهـداري پيـشبيني شده در اين ماده لحاظ نمايند.
تبصره7ـ بهرهبرداران بخش خصوصي براساس اعلام اتوبوسرانيها به منظور نگهداري بهينـه اتوبوسهـا، موظف به اجراي طرح مراقبت وضعيت ماشينآلات (CM) از طـريق آناليز روغن هستند.
تبصره8 ـ اتوبوسرانيها موظف به همكاري كامل با بازرسان مراقبت وضعيت و كنترل و سرويس و نگهداري و عملكرد دستگاه و مديريت CM هستند.
ماده 20ـ
چنانچه براساس سياستهاي دولت موضوع تغيير سوخت اتوبوسهاي واگذاري به بخش خصوصي از ديزل به گاز طبيعي فشرده (CNG) الزامي گردد، اتوبوسراني از محل اعتباراتي كه دراختيارش قرار ميگيرد بدون دريافت هرگونه وجهي از بهرهبردار بايد نسبت به تغيير سوخت مصرفي اتوبوسهاي واگذاري اقدام نمايد.
در غير مواقع الزام و درصورت درخواست تغيير اختياري تغيير سوخت اتوبوس توسط بهرهبردار، ميتواند با اخذ موافقت اتوبوسراني به اين امر مبادرت ورزد در اين صورت كليه هزينههاي مربوط به عهده بهرهبردار ميباشد.