وزارت جهاد كشاورزي ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ـ دفتر مناطق محروم كشور
سازمان مديريت و برنامهريزي كشور
هيئـت وزيران در جلسه 3/4/1386 بنا بهپيشنهاد مشترك شماره 19292/020 مورخ 20/6/1385 وزارت جهاد كشاورزي (سازمان امور عشاير)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دفتر مناطق محروم كشور و به استناد بند « ي» ماده (114) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران ـ مصوب 1383ـ ، آييننامه اجرايي بند يادشده را بهشرح زير تصويبنمود:
ماده1ـ
در اين آييننامه، اصطلاحات زير در معاني مربوط بهكار ميروند:
الف ـ ايل: اتحاديهاي متشكل از تيرهها و طوايف عشاير است كه بهدليل وابستگيهاي خويشاوندي و همخوني يا ضرورتهاي اجتماعي و سياسي در يك برهه از زمان و در سرزمين مشترك كه داراي قلمرو ايلي مشخص است، متحد شده باشند.
ب ـ عشاير كوچنده: به جمعيتها و جوامعي گفته ميشود كه حداقل داراي سه ويژگي باشند:
1ـ ساختار اجتماعي مبتني بر نظام ايلي.
2ـ شيوه معيشت مبتني بر دامداري.
3ـ شيوه زندگي مبتني بر كوچ.
پ ـ ايل راه: به مسيرهاي سنتي كوچ عشاير از قشلاق (گرمسير) به ييلاق (سردسير) و بالعكس اطلاق ميشود.
ت ـ فرهنگ ايلي: مجموعه متنوعي از عناصر و تركيبات مادي و معنوي هستند كه شامل هنرها، باورها، عادات، آداب و رسوم، سنن، آييـنها، منـاسك، نهادهـا و ارزشهـاي مليـ ديني، اجتماعي و فرهنگي اصيل است كه در مناطق زندگي ايلي وجود دارند.
ث ـ مناطق عشايري: محدودهاي از سرزمين و قلمرو ردههاي ايلي كه شامل ييلاق، قشلاق، ميان بند و ايل راه ميباشد.
ماده2ـ
سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري موظف است نسبت به انجام امور زير اقدام نمايد:
الف ـ مطالعه، امكان سنجي و مكانيابي مراكز حفظ آثار و فرهنگ ايلي متناسب با مناطق داراي جاذبههاي گردشگري عشايري.
ب ـ تهيه اطلس گردشگري عشاير.
پ ـ ايجاد مراكز حفظ آثار و فرهنگ ايلي متناسب با نتايج مطالعات انجام شده در شهرستانها و استانهاي كشور از قبيل:
1ـ اطراقگاهها و تفرجگاههاي ايلي و عشايري بصورت دائمي يا فصلي در نقاط مناسب.
2ـ دهكدههاي گردشگري در مناطق ايلنشين.
3ـ موزه ميراث فرهنگي ايلات و عشاير.
4ـ ايجاد زيرساختها و احداث تاسيسات و امكانات لازم در موارد ياد شده بهمنظور جلب مشاركت بخش خصوصي.
ت ـ اطلاعرساني در مورد جاذبههاي مختلف فرهنگي و گردشگري عشايري با همكاري سازمان امور عشاير ايران و ساير دستگاههاي مرتبط بهمنظور ترويج فرهنگ مثبت عشايري و تبليغ توانمنديهاي آنان.
ث ـ پشتيباني از بخش غيردولتي (حقيقي و حقوقي) در ايجاد دهكدههاي توريستي عشايري، اطراقگاههاي گردشگري ايلي و عشايري و ايجاد و توسعه موزه و واحدهاي حفظ آثار تاريخي و فرهنگ ايلي.
ج ـ مشاركت با بخش غيردولتي با رعايت ماده(88) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت و ساير مقررات و حمايت از فعاليت شركتها و مؤسسات غيردولتي كه نسبت بهايجاد مراكز حفظ آثار و فرهنگ ايلي يا گردشگري در مناطق عشايري اقدام مينمايند.
چ ـ ارايه تسهيلات ارزان قيمت بانكي براي ايجاد مراكز حفظ آثار و فرهنگ ايلي از طريق يارانهها و وجوه اداره شده.
ح ـ برگزاري جشنوارهها و سوگوارهها، هفتههاي فرهنگ عشايري، نمايشگاههاي فرهنگ و هنر عشايري در داخل و خارج، مسابقات و اجراي برنامههاي آئيني، آداب و سنن و مناسك، انتشار كتب و نشريات و توليد فيلمهاي بلند و كوتاه و هنرهاي تجسمي با رويكرد حفظ آثار و فرهنگ سنتي ايلي و عشايري.
تبصره ـ موارد مرتبط با هماهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي صورت ميگيرد.
ماده3ـ
سازمان امور عشاير ايران بهمنظور حفظ آثار و فرهنگ ايلي موظف است نسبت به انجام موارد زير اقدام نمايد:
الف ـ تهيه تقويم كوچ عشاير، نقشه مسير ايل راهها و مسير حركت و اطراقگاههاي عشايري و كمك بهتهيه اطلس گردشگري عشايري بهتفكيك استانها.
ب ـ مساعدت در امر شناسايي آثار فرهنگ ايلي و عشايري و نقاط مستعد گردشگري در مناطق عشايري.
پ ـ پشتيباني از برگزاري مراسم مندرج در بند «ح» ماده (3) اين آييننامه.
ت ـ همكاري در انجام طرحهاي پژوهشي و مطالعاتي براي ايجاد مراكز حفظ آثار فرهنگ ايلي بويژه از طريق حمايت از پاياننامههاي كارشناسي ارشد و دكترا.
ث ـ ترويج فرهنگ گردشگرپذيري در بين جوامع عشايري.
ماده4ـ
سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران موظف است با همكاري سازمان امور عشايرايران و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري برنامههاي راديويي و تلويزيوني را بهمنظور معرفي فرهنگ ايلات و عشاير و معرفي جاذبههاي گردشگري اين جامعه تهيه، توليد و پخش نمايد.
ماده5 ـ
سازمان تربيت بدني موظف است با همكاري سازمان امور عشاير ايران نسبت بهشناسايي، احياء و توسعه ورزشهاي بومي ايلي و عشايري و برگزاري مسابقات مناسب اقدام نمايد.
ماده6 ـ
سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري، سازمان ملي زمين و مسكن و ساير دستگاههاي ذيربط موظفند حسب مورد زمين مورد نياز براي ايجاد و توسعه دهكدههاي توريستي عشايري، اطراقگاههاي گردشگري ايلي، موزهها، نمايشگاهها، مراكز حفظ آثار فرهنگ ايلي و مراكز اطلاعرساني عشايري را با معرفي سازمان ميراث فرهنگي، صنايعدستي و گردشگري با لحاظ اولويت در اختيار بخش غيردولتي و سازمانهاي دولتي متقاضي اجراي طرحهاي يادشده واگذار نمايند.
ماده7ـ
دستگاههاي مذكور در اين آييننامه موظفند اعتبارات هزينهاي، تملك داراييهاي سرمايهاي و كمكهاي فني ـ اعتباري مورد نياز براي انجام اقدامات پيشبيني شده در اين آييننامه را در بودجههاي پيشنهادي ساليانه در نظر گرفته و سازمان مديريت و برنامهريزي كشور موظف است به نحو مقتضي در لوايح بودجه سنواتي موارد ياد شده را لحاظ نمايد.
[امضاء]
معاون اول رئيسجمهور ـ پرويز داودي