هيأت وزيران در جلسه مورخ 29/2/1381 بنا به پيشنهاد مشترك شماره 21217.1.3.34.521مورخ 18/1/1378 وزارتخانههاي كشور و راه و ترابري و به استناد ماده (6) اصلاحي لايحه قانوني احداثپايانههاي مسافربري و ممنوعيت تردد اتومبيلهاي مسافربري برون شهري در داخل شهر تهران ـ مصوب1372 ـ آييننامه اجرايي موضوع ماده (6) قانون ياد شده را به شرح زير تصويب نمود:
ماده 1ـ
حداكثر يك ماه پس از تاريخ اعلام تجهيز و آماده بهرهبرداري شدن پايانه مسافربري هر شهر براساس نقشه مصوب و مقررات مربوطه توسط شهرداري هر شهر به سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور، شركتهاي حمل و نقل مسافربري در پايانه مسافربري مستقر خواهند شد.
تبصره ـ مؤسسات حمل و نقل مسافربري به منظور استقرار در پايانه مسافربري موظفند در ظرف مهلتمقرر توسط سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور، مطابق ضوابط و مقررات سازمان مذكور و قانون تجارت به صورت يكي از شركتهاي مذكور در قانون تجارت تغيير وضعيت دهند، در غيراين صورت از ادامه فعاليت آنها جلوگيري به عمل خواهد آمد.
ماده 2ـ
پس از استقرار كليه شركتهاي حمل و نقل مسافر داخل پايانههاي مسافربري شهر، شهرداريهر شهر (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) در مهلت مقرر با هماهنگي سازمان حمل و نقل و پايانههايكشور و نيروي انتظامي نسبت به تعطيل نمودن مؤسسات و شركتهاي حمل و نقل مسافربري برون شهري غيرمستقر در پايانههاي ياد شده اقدام مينمايند. همچنين نيروي انتظامي و راهنمايي و رانندگي حسب مورد از فعاليت و تردد وسايل نقليه مسافربري عمومي برون شهري خارج از پايانههاي مسافربري و تردد آنها درداخل شهر به جز از مسيرهاي مجاز جلوگيري نموده و با متخلفان برابر مقررات برخورد خواهد نمود.
تبصره 1ـ مسيرهاي مجاز يا ممنوع تردد خودروهاي بين شهري در تهران به تصويب شوراي حمل ونقل و ترافيك تهران و در ساير شهرها به تصويب شوراي هماهنگي ترافيك استان خواهد رسيد.
تبصره 2ـ تصدي به امر حمل و نقل مسافر در درون شهرها، مستلزم اخذ مجوز از شهرداري محلميباشد.
تبصره 3ـ شركتهاي حمل و نقل مسافربري برون شهري با رعايت ضوابط و مقررات شهرداري وسازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور مكلفند دفاتر فروش بليط و يا نمايندگي در مؤسسات مسافرتي مجاز درمناطق مختلف شهر علاوه بر ارايه بليط در پايانهها ايجاد نمايند.
تبصره 4ـ تردد خودروهاي مسافربري برون شهري دربستي تحت پوشش شركتهاي حمل و نقلمسافربري در درون شهرها براساس ضوابطي كه توسط وزارتخانههاي كشور، راه و ترابري و فرهنگ و ارشاداسلامي با رعايت قوانين و مقررات مربوط تدوين ميگردد، تعيين خواهدشد.
ماده 3ـ
سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور موظف است برنامهها و نيازهاي حمل و نقل مسافر هرشهر را جهت احداث، تجهيز يا توسعه پايانههاي مسافربري، به شهرداري (سازمان پايانه مسافربريشهرداري) محل اعلام نمايد.
تبصره 1ـ معيارهاي فني مربوط به احداث پايانهها از سوي سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور تهيهو به وزارت كشور براي ابلاغ به شهرداريها اعلام ميگردد تا با رعايت ضوابط مذكور، نقشههاي اجراييپايانههاي مسافربري توسط شهرداري هر شهر تهيه گردد.
تبصره 2ـ مكانيابي احداث پايانههاي مسافربري براساس مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماريطرح و نقشههاي تفصيلي مصوب شهر، صورت ميگيرد.
تبصره 3ـ شهرداريها موظف به احداث پايانه مسافربري براساس ماده (5) قانون عنوان اين آييننامه ميباشند. تعيين اولويت و موافقت با تأسيس پايانههاي مسافربري عمومي توسط بخش خصوصي و يا تعاوني با رعايت قوانين و مقررات مربوط و با هماهنگي شهرداري با سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشورميباشد. شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) هر شهر، تسهيلات لازم را در جهت احداثپايانههاي مسافربري توسط بخشهاي خصوصي و يا تعاوني فراهم مينمايد. سازمان حمل و نقل پايانههايكشور نسبت به تأمين اعتبار و تسهيلات مورد نياز احداث پايانه توسط شهرداري، بخش خصوصي و تعاوني، از طريق منابع مالي در اختيار سازمان اقدام مينمايد.
ماده 4ـ
برنامهريزي و سياستگذاري در زمينه تعيين زمان حركت سرويسهاي مسافربر، ايجاد خطوطجديد، كيفيت ارايه خدمات مسافربري توسط شركتهاي حمل و نقل مسافربري بر عهده وزارت راه و ترابري (سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور) ميباشد.
تبصره 1ـ تشكيلات و سازمانهاي اداري مستقر در پايانههاي مسافربري كه حسب وظايف قانوني بهنحوي عهدهدار مسئوليتي در امور پايانه ميباشند، حق مداخله در امور يكديگر را ندارند و مديريت داخليپايانهها با شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) ميباشد.
تبصره 2ـ وزارت راه و ترابري (سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور) در زمينه اصلاح، تجهيز و نوسازي ناوگان موجود مسافربري از لحاظ كيفي و كمي و همچنين ارزيابي و اصلاح سيستم موجود در نحوه ارايه خدمات متناسب با نيازهاي مناطق مختلف كشور توسط شركتهاي مسافربري و به كارگيري اهرمهاي لازم و امكانات در جهت ارتقاي سطح ايمني و ارايه خدمات كيفي و كمي نيروهاي شاغل در بخش حمل ونقل مسافر، برنامهريزي و سياستگذاري مينمايد.
تبصره 3ـ هرگونه تبليغات و نصب تابلو در فضاي عمومي پايانهها توسط شركتهاي مسافربري ممنوع ميباشد مگر با اخذ مجوز از مديريت پايانه مسافربري.
تبصره 4ـ ساعات فعاليت پايانههاي مسافربري با توجه به نياز هر شهر، با هماهنگي سازمان حمل ونقل و پايانههاي استان، توسط مديريت پايانههاي مسافربري شهرداري تعيين و اعلام خواهدشد.
ماده 5ـ
فقط آن دسته از وسايل نقليه مسافربري اجازه ورود به محوطه پايانه مسافربري عمومي راخواهند داشت كه تحت پوشش و يا نمايندگي يكي از شركتهاي مستقر در پايانه بوده و مطابق ضوابط سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور مجاز به فعاليت در حمل و نقل عمومي مسافربري باشند، درغيراينصورت مديريت پايانه با همكاري نيروي انتظامي از ورود اينگونه وسايل نقليه به داخل پايانه جلوگيريخواهد نمود و مراتب را جهت برخورد قانوني به سازمان حمل و نقل و پايانه استان، اعلام مينمايد.
تبصره ـ در ايام ويژه با تشخيص سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور و واحدهاي تابع آن، ورود وسايل نقليه مسافربري متفرقه اعم از وسايل نقليه پلاك سفيد، پلاك دولتي و عمومي به داخل پايانه مسافربري درجهت تسهيل در جابجايي مسافران با اطلاع و هماهنگي شهرداري (سازمان پايانه مسافربري شهرداري) مربوط بلامانع خواهدبود.
شركتهاي حمل و نقل مسافربري استفاده كننده از وسايل نقليه مذكور در اين تبصره نيز مكلفند مقرراتمربوط به حمل و نقل مسافر، اخذ عوارض، ساير قوانين از جمله ايمني و مقررات راهنمايي و رانندگي و دستورالعملهاي شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) و سازمان و حمل و نقل و پايانه را رعايت نمايند، درغير اينصورت از تردد آنها توسط راهنمايي و رانندگي و پليس راه جلوگيري به عمل خواهد آمد.
ماده 6ـ
شركتهاي حمل و نقل مسافربري مكلفند فقط در محلهاي تعيين شده توسط شهرداري (سازمانپايانههاي مسافربري شهرداري) در داخل پايانه نسبت به سوار و پياده نمودن مسافران وسايل نقليه مسافربري خود اقدام نمايند و درصورت تخلف، مديريت پايانههاي شهرداري با همكاري نيرويانتظامي نسبت به جلوگيري ازتخلف اقدام و موضوع را به سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور اعلام خواهد نمود.
تبصره ـ جلوگيري و برخورد قانوني با رانندگان متخلفي كه در خارج از پايانه اقدام به سوار يا پيادهنمودن مسافر مينمايند، به عهده ادارات راهنمايي و رانندگي ميباشد.
ماده 7ـ
هر شركت مسافربري در چارچوب قرارداد منعقد شده با شهرداري موظف به حفظ و نگهداري ابنيه، مستحدثات، فضايسبز و تأسيسات و همچنين محوطه مجاور در محل مورد واگذاري ميباشند و درصورت تخلف و ورود ضرر و زيان، موظف به پرداخت خسارت به شهرداري و رفع نقص وارد شده ميباشند.
تبصره 1ـ شركتهاي مسافربري كه رانندگان وسايل نقليه آنها مبادرت به شستشو يا تعويض روغن و يا تعمير و تعويض وسايل يدكي وسايط نقليه خود در محلهاي غير مجاز پايانههاي مسافربري نمايند، متخلف محسوب و برابر مقررات با آنها رفتار خواهدشد.
تبصره 2ـ هيچ يك از شركتهاي مسافربري حق واگذاري تمام يا قسمتي از غرفه مربوط را به غير، بدونكسب مجوز از شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) ندارد. همچنين تغييرات جزيي و تغييردكور غرفه شركتها با نظارت و اجازه شهرداري و با هزينه شركت مربوط امكانپذير خواهدبود.
ماده 8ـ
نرخگذاري در امر مسافربري برون شهري با اخذ نظر كارشناسي سازمان حمايت ازمصرفكنندگان و توليدكنندگان بر عهده وزارت راه و ترابري (سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور) ميباشد.
تبصره ـ نظارت و كنترل بر حسن اجراي نرخهاي مصوب بر عهده سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور ميباشد.
ماده 9ـ
مالكيت و مديريت تأسيسات پايانهها و مسئوليت خدمات و انتظامات داخلي پايانه و حفظ و نگهداري تأسيسات آن به عهده شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) است و كليه واحدها و نمايندگيها و شركتها و سازمانهايي كه به هر شكل از خدمات مذكور استفاده مينمايند، موظف به رعايت مقررات داخلي پايانه كه بوسيله شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) تعيين ميگردد، خواهند بود.
تبصره 1ـ نيروي انتظامي در جهت تأمين امنيت داخلي پايانهها، با مديريت پايانهها همكاري خواهد نمود.
تبصره 2ـ غرفههاي تجاري پايانهها از نظر رعايت اصول بهداشتي، رعايت نرخهاي مصوب و ساير مقررات صنفي تابع قوانين مربوط خواهند بود. شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) موظفاست تسهيلات موردنياز را جهت نظارت سازمانهاي مسئول فراهم نمايد. نظارت سازمانهاي مسئول، رافعمسئوليت شهرداري نخواهدبود.
تبصره 3ـ مالكيت پايانهها با تأييد شهرداريها قابل واگذاري به بخش غيردولتي (خصوصي) خواهدبود.
ماده 10ـ
شهرداريها (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) مكلفند به تناسب امكانات مالي نسبتبه ايجاد مركز شستشوي خودرو (كارواش)، جايگاههاي سوخت، مركز معاينه خودرو، خوابگاه رانندگان و ساير تأسيسات رفاهي و خدماتي مورد نياز براساس نقشه مصوب در پايانههاي مسافربري برون شهري اقدام نمايد.
ماده 11ـ
شركتهاي مسافربري موظفند پس از فروش بليط به مسافران نسبت به تهيه و تنظيم صورت وضعيت مسافري اقدام نمايند. ضوابط مربوط به نحوه تهيه و تنظيم ارايه صورت وضعيت مسافري به شركتهايمسافربري در دستورالعمل و بخشنامههاي صادر شده وزارت راه و ترابري (سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور) براساس مقررات مربوط مشخص و عمل خواهدشد و شركتهاي مذكور موظفند به هنگام صدور بليط براياستناد بند (ل) تبصره (4) قانون بودجه سال 1381 كل كشور، آييننامه اجرايي بند ياد شده را به شرح زير مسافران برابر تعرفههاي عوارض مصوب، عوارض مربوط را وصول و به حساب شهرداري شهر (سازمان پايانههايمسافربري شهرداري) واريز نمايند.
شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) ميتواند صورت وضعيتهاي مسافربري را جهتكنترل اخذ عوارض، مورد بررسي قراردهد. سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور موظف است از تحويلصورت وضعيت به شركتهاي مسافربري كه داراي بدهي به شهرداري (سازمان پايانههاي مسافربريشهرداري) هستند، خودداري نمايد.
ماده 12ـ
شركتهاي مسافربري مجاز به تعطيل فعاليت شركت يا شعبه آن و يا سرويسهاي خود نميباشند. درصورتي كه شركت مسافربري بيش از (3) ماه فعاليت ننمايد، فعاليت مجدد آن منوط به رعايت كليه ضوابط و شرايط مقرر و كسب پروانه فعاليت جديد از سازمان حمل و نقل پايانههاي استان و با رعايت مفاد آييننامه اجرايي تبصره ماده (2) قانون اصلاح لايحه قانوني احداث پايانههاي مسافربري و ممنوعيتتردد اتومبيلهاي مسافربري برون شهري در داخل شهر تهران ـ مصوب 1374 ـ امكانپذير ميباشد. شركتهاي مذكور موظفند اجارهبها و كليه حقوق شهرداري را تا زمان تحويل غرفه پرداخت نمايند.
ماده 13ـ
كليه شركتهاي مسافربري موظف به اجراي دقيق مفاد آييننامهها، بخشنامهها و دستورالعملهاي صادر شده از وزارت راه و ترابري (سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور) و شهرداريهايكشور (سازمان پايانههاي مسافربري شهرداري) در چارچوب وظايف قانوني و كليه قوانين و مقررات حمل و نقل عمومي كشور ميباشند. مديريت شركتها موظفند ترتيبي اتخاذ نمايند تا كليه قوانين و مقررات دستورالعملها و بخشنامههاي صادر شده به اطلاع كاركنان و رانندگان شركتها و شعب و نمايندگيهاي آنها برسد.
ماده 14ـ
هرگروه رانندگان، كمك رانندگان، مهمانداران، مسئولان و كاركنان شركتهاي حمل و نقلمسافربري موظفند از لباسهاي هم شكل مورد تأييد سازمان حمل و نقل پايانههاي كشور استفاده نمايند.
ماده 15ـ
رعايت مقررات و ضوابط ايمني، كيفيت خدمات ونحوه عملكرد شركتها و مؤسساتمسافربري توسط سازمان حمل و نقل و پايانههاي استان در طول سال مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته و مراتب در پروندههاي مربوط درج و طبق مقررات نسبت به آن اتخاذ تصميم خواهدشد.
ماده 16ـ
سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور موظف است اطلاعات مربوط به برنامه زمانبنديحركت ناوگان شركتهاي مسافربري، محل استقرار دفاتر شهري شركتهاي مسافربري، غرفههاي مستقر درپايانهها، اطلاعات راهها و غيره را از شركت و ارگانهاي ذيربط دريافت و در اختيار سازمان پايانههايشهرداري (شهرداري) ذيربط قرار دهد. سازمان پايانههاي شهرداري نيز پيرو اطلاعات اخذ شده فوق، مكلف است نسبت به راهاندازي مركز اطلاعرساني اقدام نمايد. اين مركز اطلاعات شهري، اطلاعات راهها، هتلها و استراحتگاههاي مسير و اطلاعات مربوط به زمانبندي حركت ناوگان همراه با مبادي و مقاصد و مسيرهاي تركيبي شركتهاي حمل و نقل را به آگاهي عموم و به منظور كاهش مراجعات حضوري به شهروندان ارايه مينمايد.
ماده 17ـ
تخطي ازمقررات اين آييننامه تخلف محسوب شده و شهرداري با متخلفان برابر ضوابط، دستورالعملها و قوانين و مقررات مربوط حسب مورد برخورد خواهد نمود. سازمان حمل و نقل و پايانههايكشور نيز برابر آييننامه حمل بار و مسافر و مدت تعطيل مؤسسات مسافربري و حمل و نقلزميني موضوع قانون اصلاح ماده (14) اصلاحي قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي با شركتها و مؤسساتحمل و نقل مسافربري متخلف برخورد مينمايد.
[امضاء]
محمدرضا عارف ـ معاون اول رييسجمهور