ماده 1:
در اجراي بند 1 ماده 3 و باستناد بند 12 ماده 20 قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران کميته ملي استاندارد مجمعي است علمي و فني مرکب از عده اي از دانشمندان، صاحب نظران مراکز علمي و دانشگاهي و مؤسسات تحقيقاتي و توليدي و اقتصادي کشور و صاحبان صنايع حرف و نمايندگان مصرف کنندگان و بازرگانان و تجار که بمنظور بررسي و تبادل نظر در تعيين، تدوين و تصويب استاندارد کالاها و آيين نامه هاي کار و روش هاي آزمون تشکيل مي شود.
ماده 2:
بطور کلي رشته هاي توليدي و خدماتي مشمول اين آئين نامه به رشته هاي زير تقسيم مي گردد:
1 ـ مهندسي برق و الکترونيک.
2 ـ مهندسي ساختمان و مصالح ساختماني.
3 ـ خوراک و فرآورده هاي کشاورزي.
4 ـ پوشاک و فرآورده هاي نساجي و الياف.
5 ـ صنايع شيميائي و پليمر.
6 ـ چوب و فرآورده هاي چوبي، سلولزي.
7 ـ مواد معدني.
8 ـ مهندسي مکانيک و فلزشناسي.
9 ـ اوزان و مقياسات.
10 ـ مهندسي پزشکي.
11 ـ ميکروبيولوژي.
12 ـ اسناد و تجهيزات اداري و فرآوري داده ها.
13 ـ چرم و پوست و پايپوش.
کميته هر رشته بنام کميته ملي همان رشته ناميده مي شود.
تبصره: ادغام و يا افزايش رشته هاي مذکور در ماده فوق و همچنين کميته هاي ملي بنا به پيشنهاد رئيس مؤسسه و تصويب شوراي عالي استاندارد انجام مي گيرد. تعيين دامنه فعاليت و سازمان هر يک از اين کميته ها با پيشنهاد مدير تدوين و بتصويب رئيس مؤسسه خواهد بود.
ماده 3:
رئيس مؤسسه مي تواند در صورت لزوم و در ارتباط با هر کميته ملي اقدام به تشکيل کميسيون هاي مشورتي نمايد.
هر يک از اين کميسيون ها داراي حداقل 5 نفر عضو خواهد بود که از ميان اعضاء کميته هاي ملي و اشخاص ديگر انتخاب مي گردند.
وظايف کميسيون هاي مشورتي بشرح ذيل خواهد بود:
1 ـ ايجاد همکاري ميان کميته هاي ملي و هماهنگ ساختن فعاليت آنها.
2 ـ تعيين اصطلاحات و بدست دادن تعاريف لازم.
3 ـ طرح ريزي و رهبري بررسي ها و تحقيقات لازم در زمينه استاندارد کردن.
4 ـ آماده ساختن شرايط براي پذيرفتن و بکاربستن استانداردها.
5 ـ رسيدگي به مسائل و مشکلات مصرف کنندگان.
6 ـ رسيدگي به مسائل مربوط به ايمني و بهداشت.
7 ـ رسيدگي به مسائل مشابه ديگري که کميته هاي ملي با آنها سروکار دارند.
تبصره: کميسيون هاي مشورتي مي توانند با موافقت رئيس مؤسسه کارشناساني را که در کميته هاي ملي و بطور کلي در مؤسسه استاندارد سمتي ندارند نيز براي مشاوره دعوت کنند.
انتخاب اعضاء کميته هاي ملي
ماده 4:
اعضاء کميته هاي ملي حسب مورد به وسيله رئيس مؤسسه از بين نمايندگان سازمان ها و اشخاص زير دعوت مي شوند:
الف: اعضاي ثابت عبارتند از:
1 ـ رئيس مؤسسه يا معاون ايشان.
2 ـ معاون تحقيقات و آزمايشگاه بخش مربوطه.
3 ـ مدير آزمايشگاهي مربوط در مؤسسه.
4 ـ مدير هماهنگي تدوين استاندارد.
5 ـ مدير اجراي استاندارد و کنترل کيفيت مربوطه.
6 ـ دبير تدوين مربوطه.
ب: اعضاء متغير عبارتند از:
1 ـ توليد کنندگان و صاحبان صنايع.
2 ـ سازمان هاي مصرف کننده.
3 ـ توزيع کنندگان و اتحاديه هاي صنفي مربوطه.
4 ـ آزمايشگاه هاي فني و تحقيقاتي.
5 ـ اتاق بازرگاني و صنايع معادن ايران.
6 ـ وزارتخانه ها و ادارات دولتي ذيربط.
7 ـ دانشگاهها و مراکز آموزش عالي و تحقيقاتي.
8 ـ سازمان هاي حرفه اي و ساير مؤسسات.
9 ـ نماينده سازمان حمايت مصرف کنندگان و توليد کنندگان.
تبصره 1: رئيس مؤسسه ميتواند علاوه بر اشخاص فوق الذکر صاحب نظر ديگري را نيز در جلسه ادامه يابد نمايندگان اعزامي از سازمان ها حدالمقدور ثابت خواهند بود.
ماده 5:
جلسات کميته هاي ملي با حضوراکثريت نسبي اعضاء رسميت مي يابد و با آراء اعضاء حاضر در جلسه موضوعات به تصويب خواهد رسيد.
تبصره 1: درصورتي که رئيس مؤسسه يا معاون ايشان اعضاء حاضر در جلسه را مناسب براي اظهارنظر نداند مي تواند نسبت به تجديد برگزاري جلسه اقدام نمايد.
ماده 6:
رؤسا و دبير هر يک از کميته هاي ملي به پيشنهاد رئيس مؤسسه يا معاون ايشان و با اکثريت آراء اعضاء حاضر در جلسه انتخاب مي شوند.
وظايف کميته هاي ملي
ماده 7:
وظايف و اختيارات کميته هاي ملي استاندارد بشرح زير است:
1 ـ دريافت و مطالعه پيش نويس استانداردهاي ارائه شده و سنجش و اظهارنظر و تصويب يا رد آنها و نيز در صورت لزوم اتخاذ تصميم در مورد نحوه اجراي هر يک.
2 ـ بررسي پيشنهادهايي که در زمينه تجديدنظر در استانداردهاي موجود مي رسد، تصويب يا رد آنها.
تبصره: همزمان با تقديم پيش نويس استانداردها در مورد تصويب يا تجديدنظر در استانداردهاي ملي لازم است اسناد و مدارک مربوط نيز توسط دبير تدوين و به کميته ارائه گردد.
روشه تهيه استانداردهاي ملي
ماده 8:
اصولي که در تهيه استانداردهاي ملي بايد بکار بسته شوند بدين قرارند:
1 ـ استانداردها بايد جوابگوي نيازهاي شناخته شده همگاني و ملي باشند.
2 ـ استانداردها بايد جوابگوي اقتصاد ملي باشند.
3 ـ استانداردها بايد هم به سود توليد کنندگان و سازندگان و هم به سود مصرف کنندگان بوده و از اين گذشته بايد حتي الامکان متضمن حداکثر هماهنگي و توافق اشخاص ذي علاقه و ذي نفع در هر زمينه باشند.
4 ـ استانداردها بايد هماهنگ با آخرين پيشرفت هاي فني و علمي کشور باشند.
5 ـ بمنظور هماهنگ ساختن استانداردها با پيشرفت هاي کشور هرچند وقت يکبار بنا به تشخيص مؤسسه استاندارد بايد در استانداردها تجديد نظر و اصلاح لازم بعمل آيد.
6 ـ استانداردها بايد حدالمقدور با توصيه نامه هاي سازمان بين المللي استاندارد و کميته بين المللي الکترونيک و ساير سازمان هاي بين المللي هماهنگ باشند.
ماده 9:
مؤسسه موظف است بمنظور تهيه و تدوين استانداردهاي ملي مستمراً نسبت به جمع آوري اطلاعات مربوط به موضوعاتي که لازم است استانداردهاي ملي براي آنها تدوين گردد توسط مديريت تدوين به ترتيب زير اقدام نمايد:
1 ـ جمع آوري اطلاعات از تشکيلات فني و اجرائي مؤسسه در مراکز استانها.
2 ـ جمع آوري اطلاعات از طريق استعلام از وزارتخانه هاي توليدي و خدماتي و سازمان هاي ذيربط.
3 ـ جمع آوري اطلاعات از واحدهاي توليدي و خدماتي کشور.
4 ـ جمع آوري اطلاعات از اتحاديه ها و سنديکاها و تعاوني هاي مصرف کنندگان و توليدکنندگان.
تبصره: علاوه بر موارد فوق مؤسسه در صورت لزوم مي تواند امر جمع آوري اطلاعات از اشخاص را نيز از طريق نشر اطلاعيه در جرايد و رسانه هاي گروهي در دستور کار خود قرار دهد.
کميته برنامه ريزي
ماده 10:
کميته برنامه ريزي اطلاعات جمع آوري شده را به رشته هاي مختلف توليدي و خدماتي تفکيک و سپس بمنظور بررسي و اولويت بندي موضوعات قبل از تدوين و انتخاب دبير در کميته هاي برنامه ريزي مرکب از افراد زير مطرح خواهد نمود:
1 ـ معاون تدوين استاندارد و کنترل کيفيت.
2 ـ معاونت تحقيقات و آزمايش بخش مربوطه.
3 ـ مديرهماهنگي تدوين استاندارد.
4 ـ مدير طرح و برنامه.
5 ـ مدير آزمايشگاه بخش مربوطه.
6 ـ کارشناس مسئول بخش آزمايشگاهي مربوطه.
7 ـ کارشناس مسئول هماهنگي تدوين ذيربط.
تبصره: به منظور تسهيل در انجام امر تدوين در مواردي که موضوع استاندارد و دبير آن از طرف استانها پيشنهاد مي گردد اولويت انتخاب دبير با استان پيشنهاد دهنده خواهد بود.
کميسيون اوليه تديون استاندارد
ماده 11:
دبير تدوين پس از جمع آوري اطلاعات اسناد و مدارک مربوطه بموضوع ذيربط بمنظور انتخاب اعضاء کميسيون فني تدوين نوع و نحوه استفاده از مدارک علمي مراتب را در کميسيوني مرکب از افراد زير مطرح مي نمايد:
1 ـ مدير يا نماينده هماهنگي تدوين.
2 ـ دبير تدوين مربوطه.
3 ـ مدير بخش آزمايشگاهي يا نماينده ايشان.
4 ـ نماينده توليد کنندگان و صاحب صنايع.
5 ـ نماينده سازمانهاي مصرف کننده.
6 ـ نماينده توزيع کنندگان و اتحاديه هاي صنفي.
7 ـ نماينده وزارتخانه ها، سازمانهاي ذيربط.
8 ـ نمايندگان دانشگاهها و مراکز علمي و تحقيقاتي.
9 ـ نماينده سازمانهاي حرفه اي و ساير مؤسسات.
10 ـ اشخاص صاحب نظر به انتخاب مدير هماهنگي تدوين.
کميسيونهاي فني
ماده 12:
کميسيونهاي فني پيش نويس استاندارد مورد نظر را در جلساتي با حضور افراد منتخب کميسيون اوليه مرکب از اساتيد دانشگاهها و مراکز علمي و تحقيقاتي و صاحب نظران بخشهاي توليدي و مصرفي و سازمانهاي دولتي ذيربط توسط دبير مربوطه با استفاده از مدارک توافق شده تهيه و جهت طرح در کميسيون نهائي آماده مي نمايد.
تبصره 1: در صورتي که کميسيون فني حضور اشخاصي را جهت تبادل نظر در جلسات کميسيون ضروري بداند از طريق مديريت تدوين اقدام به دعوت آنان خواهد نمود.
تبصره 2: چنانچه کميسيونهاي فني براي تهيه پيش نويس استاندارد مورد نظر انجام تحقيقاتي کاربردي در واحدهاي صنعتي يا آزمايشگاهي و يا تهيه اسناد و مدارک بيشتري را ضروري تشخيص دهند با استفاده از همکاري مديريت تدوين اقدام به اين امر خواهند نمود.
تبصره 3: در مواردي که کميسيونهاي فني انجام بررسي بيشتري در کار تهيه و تدوين پيش نويس استانداردها را ضروري بدانند با انتخاب گروههاي کاري از بين خود و يا خارج از کميسيون ها نسبت به انجام اين بررسيها اقدام نمايند. مديريت تدوين موظف است زمينه هاي لازم براي انجام کار گروههاي مذکور را فراهم نمايد.
تبصره 4: اگر موضوعي که استاندارد آن قرار است تهيه شود در دامنه فعاليت بيش از يک کميسيون فني قرار گيرد مدير تدوين ميتواند با تشکيل کميسيونهاي فني مشترک موضوع را مورد بررسي بيشتري قرار دهد. کميسيونهاي فني گزارش کار خود را به مدير تدوين ارائه خواهند نمود.
کميسيونهاي نهائي
ماده 13:
پيش نويس استانداردهاي تهيه شده توسط کميسيونهاي فني پس از تکثير توسط مديريت تدوين و حداقل 1 ماه قبل از برگزاري جلسه کميسيون نهائي براي هر يک از اعضاء کميسيون ارسال و پس از تشکيل کميسيون و بررسي پيش نويس ارسالي در صورت تصويب از طريق مديريت تدوين به کميته هاي مربوط تقديم مي گردد.
اعضاء کميسيون عبارتند از:
1 ـ مدير يا نماينده هماهنگي تدوين.
2 ـ دبير تدوين مربوطه.
3 ـ مدير بخش آزمايشگاهي يا نماينده ايشان.
4 ـ نماينده توليد کنندگان و صاحبان صنايع.
5 ـ نماينده سازمانهاي مصرف کننده.
6 ـ نماينده توزيع کنندگان و اتحاديه هاي صنفي.
7 ـ نماينده وزارتخانه ها و سازمانهاي ذيربط.
8 ـ نمايندگان دانشگاهها و مراکز علمي و تحقيقاتي.
9 ـ نماينده سازمانهاي حرفه اي و ساير مؤسسات.
10 ـ اشخاص صاحب نظر به انتخاب مدير هماهنگي تدوين.
11 ـ نماينده سازمان حمايت مصرف کنندگان و توليدکنندگان.
تبصره: در صورتي که پيش نويس تهيه شده در جلسات کميسيون نهائي مورد تائيد قرار نگرفته و بررسي بيشتري را توسط کميسيون فني ضروري بدانند پيش نويس با ذکر دلائل عدم تائيد موضوع از طريق مديريت تدوين به کميسيون فني مربوطه اعاده خواهد شد.
ماده 14:
دبير تدوين استاندارد موظف است که اسناد و مدارک و گزارشهاي مربوط به حريان فعاليتهاي کميسيونها، گروههاي کاري را نگهداري کند. دستور و برنامه جلسات را تهيه نمايد. دعوتنامه شرکت در جلسات را براي اعضاء بفرستد و هر کار ديگري که براي تسريع فعاليت کميته يا کميسيون يا گروه کاري لازم باشد انجام دهد.
ماده 15:
حق الحضور اعضاء کميسيون مختلف و ديگر هزينه هاي مربوطه بر طبق مقررات توسط مؤسسه قابل پرداخت خواهد بود.
ماده 16:
براي اينکه استانداردها از نظر سبک نگارش حالت يکسان داشته باشند رئيس مؤسسه حق دارد که در تمام مراحل تهيه يک استاندارد متن آنرا از اين حيث اصلاح نموده بويژه سعي نمايد نگارش هممه استانداردها يکنواخت بوده و هر استاندارد لااقل دوبار، يکبار پيش از انتشار و يکبار قبل از توزيع با دقت مورد بررسي قرار گيرد.
تبصره: بمنظور تحقق اين مهم واحد نگارش مؤسسه با داشتن تشکيلات و پرسنل صاحب نظر در حوزه مديريت تدوين تشکيل گرديده امر نگارش استانداردها را از جنبه دستوري و فني بررسي و آماده طرح در کميته هاي ملي مينمايد.
ماده 17:
رئيس مؤسسه ميتواند بدون مراجعه به کميسيونهاي فني و کميته هاي ملي مربوطه درباره استانداردهاي منتشر شده توضيحات اصلاحي بنويسد بشرط اينکه اين اصلاحات:
1 ـ محدود به از قلم افتادگي و اشتباهات چاپي باشند.
2 ـ صدور پروانه بکار بردن مهر استاندارد را آسانتر سازند، بي آنکه به هيچ روي در کيفيت فرآورده ها اثر داشته باشند.
ماده 18:
در بررسي و اخذ تصميم درباره پيشنهادهائي که براي تجديدنظر در يک استاندارد مي رسد بايستي همان روش تهيه استانداردهاي جديد بکار بسته شود لاکن در مورد اصلاح و يا لغو مستقيماً موضوع جهت اخذ تصميم به کميته ملي مربوط ارجاع مي شود.
ماده 19:
بمنظور ترويج و توسعه استانداردهاي ملي مؤسسه ميتواند با رعايت مفاد بند 8 ماده 20 و يا تصويب شورايعالي استاندارد و نيز با عقد قرارداد با اشخاص حقيقي يا حقوقي مورد تائيد و صاحب نظر مراحل تهيه پيش نويس استانداردها تا مرحله طرح در کميته هاي ملي را واگذار نمايد.
ماده 20:
تصويبنامه فوق مشتمل بر 20 ماده و 14 تبصره ميباشد که در اجراي ماده 20 قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به تصويب شورايعالي استاندارد رسيده و جهت اجراء به مؤسسه ابلاغ مي گردد.